Kinderen zijn op school om te leren, maar dat gaat niet altijd vanzelf. Hoe weet je of jouw kind leerproblemen heeft of dat er sprake is van een leerstoornis? Wat zijn de kenmerken en wat is het verschil? In dit artikel leggen wij het je uit.

Wat zijn leerproblemen?

Bij leerproblemen heeft je kind in het algemeen en vaak bij meerdere schoolvakken tegelijk moeite met leren. Het leren van schoolse vaardigheden gaat minder vlot doordat je kind moeite heeft met het verwerken van informatie. Je kind vindt het bijvoorbeeld lastig om snel iets te begrijpen of de aandacht op twee dingen tegelijk te richten, zoals lezen en tegelijkertijd begrijpen wat het leest. De leerproblemen kunnen ook komen door motivatieproblemen. Je kind heeft geen zin om te studeren of vindt de vakken niet interessant, waardoor het lage cijfers haalt.

Leerproblemen zijn meestal van tijdelijke aard en worden doorgaans veroorzaakt door factoren in de omgeving of in het kind zelf. Je kind is bijvoorbeeld langdurig ziek, heeft emotionele problemen, er zijn gezinsproblemen of het onderwijs is gebrekkig. Verder zijn er kinderen bij wie het niveau van de Nederlandse taal te laag is om de vakken goed te volgen. Andere oorzaken van leerproblemen zijn faalangst en aandoeningen als ADHD en autisme, een verstandelijke beperking of auditieve of zintuiglijke problemen.

Als je kind leerproblemen heeft, heeft het vooral een stimulerende aanpak, extra aandacht en structuur en positieve ondersteuning nodig. De leerachterstand zal met extra uitleg meestal snel worden ingehaald.

Wat is een leerstoornis?

Wanneer je kind over een langere periode leerproblemen heeft en ondanks extra inspanning en begeleiding hierin onvoldoende vooruitgang laat zien, kan er sprake zijn van een leerstoornis. Voorbeelden van leerstoornissen zijn dyslexie en dyscalculie. Hoewel deze leerstoornissen onderling van elkaar verschillen is het basisprobleem hetzelfde, namelijk de onmogelijkheid om handelingen te automatiseren. Dit heeft tot gevolg dat je kind een aantal vaardigheden niet vlot beheerst, zoals bijvoorbeeld het rekenen, spellen en schrijven. Je kind ervaart verder weinig of geen problemen met het leren in ruimere zin.

Een leerstoornis is waarschijnlijk het gevolg van een aangeboren neurobiologische afwijking en wordt niet veroorzaakt door factoren zoals bijvoorbeeld een lage intelligentie, sociaal-emotionele problemen, gebrekkig onderwijs, een taalachterstand of auditieve of zintuiglijke problemen. Een leerstoornis komt vaak samen voor met andere aandoeningen zoals ADHD, OCD, taalstoornissen, angststoornissen en autisme.

Wat is het verschil tussen leerproblemen en leerstoornissen?

Het onderscheid tussen leerproblemen en leerstoornissen is ten eerste gebaseerd op de hardnekkigheid en ernst van de problemen. Zo zijn leerproblemen meestal tijdelijk, terwijl bij een leerstoornis het leren voor een kind ondanks extra aandacht en inspanningen moeilijk zal blijven. Verder vertoont een leerling met leerproblemen in de breedste zin van het woord moeite met leren, terwijl een kind met een leerstoornis specifiek moeite heeft met een bepaalde vaardigheid. Tenslotte ligt de oorzaak van leerproblemen in de omgeving of in het kind zelf, terwijl een leerstoornis vermoedelijk het gevolg is van een aangeboren neurobiologische afwijking.

Signaleren

Als je als opvoeder merkt dat je kind moeite heeft met leren is het verstandig om hierover te praten met de leerkracht. Hoe eerder de  gesignaleerd wordt, hoe beter de perspectieven tijdens de behandeling zijn. Een leerstoornis is niet makkelijk te herkennen. Sommige begaafde kinderen ontwikkelen bovendien compensatiemiddelen, waardoor ze hun probleem langer verbergen. De volgende symptomen wijzen erop dat je kind mogelijk een leerstoornis heeft.

• Concentratieproblemen bij het uitvoeren van een taak
• Een gebrek aan aandacht voor detail, of te veel aandacht voor detail
• Een hekel hebben aan lezen of
• In een langzaam tempo werken
• Moeilijkheden om abstracte ideeën te begrijpen
• Moeite met het volgen van aanwijzingen
• Problemen om dingen te onthouden
• Minder goed ontwikkelde sociale vaardigheden
• Storend gedrag

Advies

Wanneer je vermoedt dat jouw kind mogelijk een leerstoornis heeft, wil je er natuurlijk alles aan doen om te helpen. Het in gesprek gaan met de vaste leerkracht van jouw kind, kan een belangrijke eerste stap zijn. Hoe pak je zoiets nu goed aan?

Breng in kaart welke signalen je beiden herkent en probeer concreet te maken in welke situaties je de signalen opmerkt. Zoek samen naar manieren om je kind hierin te ondersteunen. Mogelijk kan jouw kind hulp krijgen van docenten of logopedisten. Wellicht kunnen er speciale lesmethoden of bepaalde technologieën en technologische hulpmiddelen worden ingezet. Het kan soms nuttig zijn om wijzigingen aan te brengen in het klaslokaal of een aparte werkplek te organiseren met een koptelefoon of oordopjes. Een leerstoornis kun je niet oplossen, maar met begeleiding kan je kind zijn of haar vaardigheden wel verhogen en beter leren omgaan met het probleem.