Van nature hebben kinderen een sterke wil om te leren. Jonge kinderen zijn hier dagelijks mee bezig en doen dit vol overgave. Ze zijn niet bang om fouten te maken en geven niet op. Wanneer kinderen merken dat het leren niet lukt, kunnen de passie en motivatie om te leren verdwijnen. Door de negatieve ervaringen krijgen sommigen het idee dat zij niets kunnen en minder waard zijn dan andere kinderen.
Kenmerken die hierbij zichtbaar kunnen worden zijn:
- weinig zelfvertrouwen;
- negatieve gedachten over prestaties (‘het gaat me toch niet lukken’);
- een negatief gekleurd zelfbeeld (‘ik kan niks’);
- vaak zoeken naar bevestiging;
- zich terugtrekken of situaties vermijden;
- prikkelbaar, opstandig gedrag, boosheid.
Mindset speelt een belangrijke rol
Onze mindset speelt een belangrijke rol, omdat ze gevoelens, gedachten en gedrag bepalen. Maar wat is een mindset eigenlijk? Het is een overtuiging over jezelf en je kwaliteiten. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een fixed (vaste) mindset en de growth (groei) mindset:
- Vaste mindset: iemand met een vaste mindset gaat ervan uit dat zijn kwaliteiten en mogelijkheden vaststaan. Dit heeft negatieve gevolgen voor het leren, het aangaan van uitdagingen, inzet en omgaan met kritiek. Dingen waar je minder goed in bent, probeer je te vermijden: op die manier maak je geen fouten en krijg je geen negatieve feedback. Perfectionisme of faalangst kunnen een sterke rol gaan spelen en zo nieuwe ervaringen in de weg gaan staan.
- Groeimindset: iemand met deze mindset gaat ervan uit dat je kwaliteiten en vaardigheden verder kunt verbeteren en ontwikkelen. Je kunt groeien door proberen, doorzetten en oefenen: probeer het maximale uit jezelf te halen. Ze zullen niet opgeven wanneer het tegenzit of iets veel moeite kost. Kinderen met een groeimindset behalen betere prestaties op school en herstellen makkelijker van het halen van een laag cijfer.
Begeleiding
Een negatieve mindset vormt een blokkade om tot leren te komen. Gelukkig kunnen mindsets worden veranderd! Om dit te kunnen bereiken is het belangrijk dat leerlingen begrijpen dat ze in staat zijn om zichzelf te ontwikkelen. Dit proces begint met het in kaart brengen van gedachten en overtuigingen. Er worden tips gegeven om om te gaan met thema’s als intelligentie, kwaliteiten, comfortzone, uitdagingen, fouten, leren en doorzettingsvermogen. Het programma is gericht op basisschoolleerlingen vanaf 7 jaar.
Tips
Enkele belangrijke tips:
- Zorg voor nuttige succeservaringen
Wanneer kinderen en jongeren succeservaringen opdoen, worden ze meer betrokken en bouwen ze meer zelfvertrouwen op. Let op: zorg ervoor dat ze net boven hun kunnen leren presteren, zodat de succeservaring ook waardevol is. - Creëer een veilige leeromgeving
Laat kinderen merken dat het gewaardeerd wordt wanneer zij een uitdaging aangaan. Beloon hun inzet en wees een rolmodel. - Feedback geven op het proces
Richt je niet op het eindresultaat, maar geef feedback op het leerproces. Het is hierbij belangrijk om feedback te geven op datgene waarover het kind directe controle heeft.
