Wat is faalangst?
Sommige kinderen zijn overmatig bang voor schoolse situaties. Bijvoorbeeld voor toetsen, spreekbeurten, het stellen van een vraag in de klas of in sociale situaties op school. Deze vorm van angst wordt ook wel faalangst genoemd. De meeste vormen van angst zijn nuttige en gezonde reacties van het lichaam op onbekende of spannende situaties. De angst beschermt je dan of zorgt ervoor dat je geen ondoordachte dingen doet.
Wanneer je bijvoorbeeld in gevaar bent, zoals bij een brand, zorgt angst ervoor dat je direct actie kan ondernemen, zonder eerst na te hoeven denken. Bij faalangst dreigt er echter geen direct gevaar, maar reageert een kind alsof dat wel zo zou zijn. Dit komt bijvoorbeeld door doemscenario’s die in zijn hoofd zitten. Door faalangst kan een kind geremd worden in de ontwikkeling, niet lekker in zijn vel zitten of hinder ondervinden.
Faalangst komt voor bij 8% van de basisschoolleerlingen en bij 10-20% van de leerlingen in het voortgezet onderwijs. Kinderen met faalangst zijn bang dat ze niet kunnen voldoen aan verwachtingen. Ze denken negatief over zichzelf en presteren daardoor vaak onder hun niveau. Hierdoor worden zij bevestigd in het negatieve beeld dat ze van zichzelf hebben en kan een negatieve spiraal ontstaan. Hetzelfde kan gebeuren bij faalangst in sociale situaties.
Kenmerken van faalangst
Faalangst manifesteert zich meestal op mentaal, fysiek én gedragsmatig vlak. Voorbeelden van kenmerken die bij faalangst kunnen horen, zijn:
Mentale kenmerken:
- Piekergedachten;
- Negatief zelfbeeld;
- Weinig zelfvertrouwen;
- Moeite met het aanvaarden van een compliment;
- Mindsetproblemen;
- Te hoge eisen stellen aan zichzelf.
Fysieke kenmerken:
- Hartkloppingen;
- Spierspanningen;
- Zweten;
- Beven;
- Vaak naar het toilet moeten;
- Snel ademen;
- Buikpijn of hoofdpijn;
- Slaapproblemen;
- Black-out.
Gedragsmatige kenmerken:
- Uitstelgedrag;
- Perfectionisme;
- Uit de weg gaan van nieuwe situaties;
- Je op de achtergrond houden/terugtrekken.
Oorzaken van faalangst
De twee meest voorkomende oorzaken van faalangst zijn een laag zelfbeeld en de ervaren druk. Als kinderen een laag zelfbeeld hebben, zijn zij ervan overtuigd dat ze gaan falen. Als dit vervolgens ook gebeurt, schrijven ze dit falen aan zichzelf toe. Ze kunnen er bijvoorbeeld van overtuigd zijn dat ze dom zijn, niet goed genoeg zijn, of bepaalde dingen niet kunnen. Daarnaast ontstaat faalangst vaak doordat kinderen een hoge druk ervaren om te presteren. Soms zien kinderen niet dat mensen in hun omgeving ook fouten maken. Andere keren wakkeren uitspraken van ouders of de leerkracht onbedoeld deze druk aan in kinderen.
Wat kun je doen tegen faalangst?
Heeft jouw kind last van faalangst? Gelukkig is het goed te behandelen! Lees meer over de verschillende vormen van onze faalangsttraining.
