Over boosheid en frustratie
Elk kind ervaart wel eens boosheid of frustratie tijdens het leren. Dit is heel normaal. Maar soms ervaart een kind zoveel frustratie op school, dat het daardoor niet meer lekker in zijn of haar vel zit. In veel gevallen hangt deze overmatige frustratie samen met een leerprobleem of ander probleem gerelateerd aan school. Sommige kinderen uiten deze frustratie in de vorm van boosheid of woede-uitbarstingen naar de leerkracht of hun klasgenootjes. Anderen laten deze boosheid er pas uit wanneer ze thuiskomen van school. Soms kroppen kinderen deze frustratie volledig op en trekken ze zich terug. Wanneer deze frustratie zich blijft ophopen, kan dit de motivatie om te leren en de ontwikkeling van een kind in de weg staan.
Kenmerken van boosheid en frustratie
Boosheid en frustratie bij een kind kunnen op verschillende manieren zichtbaar zijn. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
- Opstandig of brutaal gedrag;
- Andere kinderen opzettelijk irriteren of ergeren;
- Driftbuien;
- Agressief gedrag;
- Veel mopperen of zeuren;
- Druk gedrag;
- Concentratieproblemen;
- Schreeuwen of roepen;
- Niet (meer) luisteren;
- Verdriet;
- Opgeven;
- Terugtrekken.
Oorzaken van boosheid en frustratie
Meestal wordt frustratie veroorzaakt door een disbalans in wat een kind aankan en wat er van hem of haar verwacht wordt. Het kan zijn dat een kind op school overvraagd wordt en voortdurend op zijn of haar tenen loopt. Anderzijds kan ondervraging ook tot frustratie leiden. Dit gebeurt wanneer een kind onvoldoende wordt uitgedaagd of geprikkeld in de klas. Ook de eisen die een kind aan zichzelf stelt kunnen een bron zijn voor frustratie. Als een kind onrealistische verwachtingen van zichzelf heeft, bijvoorbeeld dat hij of zij nooit fouten mag maken, zorgt dit voor frustratie.
Wanneer je meer inzicht wilt in de oorzaak van de boosheid of frustratie van jouw kind, kan een diagnostisch onderzoek plaatsvinden. Hierin kan bijvoorbeeld worden onderzocht of overvraging of problemen in de prikkelverwerking ten grondslag liggen aan de frustratie. Mocht dit wenselijk zijn, dan is een verwijzing naar Mentaal Beter noodzakelijk.
Behandeling van boosheid en frustratie
Wanneer boosheid of frustratie de ontwikkeling van jouw kind in de weg staat, is het verstandig om begeleiding hiervoor in te schakelen. In dat geval kun je je bij ons aanmelden voor een intakegesprek. Op basis van dit gesprek en een vragenlijst die jij als ouder en eventueel de leerkracht invult, wordt een behandelplan opgesteld. Hierin worden onder andere de doelen en het type begeleiding beschreven. Op basis van de hulpvraag en specifieke wensen kan een individueel begeleidingstraject of een groepstraining voor je kind worden ingezet. Deze begeleidingen bestaan vaak uit een combinatie van de volgende elementen:
Psycho-educatie
Psycho-educatie, oftewel het vergroten van kennis en inzicht over de problematiek bij zowel ouders als kind, vormt een belangrijk onderdeel van de begeleiding bij boosheid en frustratie. Hierbij wordt besproken wat boosheid is en waar het vandaan komt. Als ouder word je nauw betrokken bij de training. Je krijgt handvatten aangereikt om met de klachten van jouw kind om te gaan.
Cognitieve gedragstherapie
Met behulp van cognitieve gedragstherapie pluist jouw kind de concrete situaties die frustratie en boosheid oproepen, helemaal uit. Jouw kind leert meer inzicht te krijgen in de situaties die de frustratie oproepen en leert het gevoel van beginnende frustratie bij zichzelf te herkennen. Zo kan hij of zij op tijd ingrijpen.
Ook wordt er aandacht besteed aan het leren van ‘veilige’ of fijnere manieren om boosheid of frustratie te uiten. Daarnaast onderzoekt jouw kind hoe gedachten in die situatie samenhangen met gevoelens en gedrag. Vervolgens wordt onderzocht of de ‘vurige’ gedachten (bijv. ‘Stomme meester, hij geeft mij telkens expres werk dat ik toch niet kan!’) wel kloppen en worden er helpende, meer ‘koele’ gedachten geformuleerd. Kinderen gaan in de praktijk oefenen deze helpende gedachten toe te passen.
Ouder- en/of leerkrachtbegeleiding
Soms kan het helpen om enkele begeleidingen voor ouders of de leerkracht in te zetten. Hierbij wordt ingegaan op de specifieke behoeften van het kind dat frustratie ervaart. In sommige gevallen kan de oorzaak van de frustratie aangepakt worden middels kleine aanpassingen in de thuis- of schoolsituatie. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een ‘chillhoek’ die thuis of in de klas wordt ingericht met allerlei ontspannende materialen (bijv. een tijdschrift, muziek). Hier kan een kind gebruik van maken als hij of zij merkt dat de frustratie oploopt.
Na de begeleidingen
Na enkele sessies en aan het eind van de begeleiding vindt er een evaluatie plaats. Er wordt dan besloten of de training moet worden verlengd of kan worden afgesloten.
