Dyslexie is een leerstoornis die niet over gaat. Maar wist je dat je met speelse strategieën je kind wel kunt ondersteunen met lees- en spellingvaardigheden? In dit artikel geven wij een aantal tips en vertellen we ook wat je vooral niet moet doen.
Hoe kun je je kind thuis helpen?
1. Bouw extra studietijd in
Als je kind moeite heeft met het uitspreken van woorden of problemen heeft met het werkgeheugen, kan dat een behoorlijke hindernis zijn voor je kind. Waarschijnlijk heeft je kind veel herhaling nodig om informatie vast te houden. Het studeren zal langzaam gaan. Plan daarom meer tijd in voor het studeren dan je denkt nodig te hebben. Splits taken op in kleine deeltaken en neem ook regelmatig pauze.
2. Gebruik technologie als hulpmiddel.
Er bestaan tegenwoordig allerlei technische hulpmiddelen die het lezen en spellen voor je kind een stuk makkelijker kunnen maken. Wij hebben er een aantal voor je op een rijtje gezet:
Audioboeken zijn een perfect hulpmiddel om je kind te motiveren om te lezen en beter te worden in het uitspreken van woorden (decoding) en in begrijpend lezen. Met audioboeken hoeft je kind niet te decoderen, waardoor er energie over blijft om zich op de betekenis te concentreren.
Met tekst-naar-spraak (TTS) kan je kind tekst zien en tegelijkertijd horen voorlezen. Als je kind op woorden klikt of deze markeert, worden de woorden voorgelezen door een computer gegenereerde stem. Deze tool werkt met elke digitale tekst.
Optische tekenherkenning (OCR) is een hulpmiddel dat tekst voorleest uit afbeeldingen en afbeeldingsbestanden. Je kunt het gebruiken met werkbladen en papieren documenten door ze te scannen of door er foto's van te maken. Net als TTS gebruikt OCR door de computer gegenereerde stemmen.
Grafische organizers zijn visuele hulpmiddelen waarmee je kind tijdens het lezen informatie kan bijhouden. Met annotatie tools kan je kind aantekeningen maken en opmerkingen schrijven tijdens het lezen. Woordenboeken en thesauri laten je kind woorden opzoeken die het tijdens het lezen niet begrijpt. Weergave Controle verandert het lettertype, de lettergrootte, de kleur en de spatiëring van tekst op schermen.
3. Gebruik multisensorische technieken
Uit onderzoek is gebleken dat kinderen met dyslexie het beste leren wanneer zij meerdere zintuigen gebruiken. Multisensorische technieken kunnen je kind helpen bij het lezen en spellen. Wij hebben er een aantal voor je op een rijtje gezet om thuis uit te proberen.
Schrijven met zand of scheerschuim. Met deze activiteit kan je kind zicht, aanraking en geluid gebruiken om letters en hun geluiden met elkaar te verbinden. Laat je kind beginnen met een handvol zand op een bakplaat of een klodder scheerschuim op een tafel. Spreid daarna het zand of scheerschuim uit en laat je kind er met een vinger een letter of woord inschrijven. Vraag terwijl je kind schrijft, welk geluid elke letter maakt en laat je kind tenslotte alle klanken mixen en het hele woord hardop voorlezen.
Met lucht schrijven is een techniek waarbij door middel van 'spiergeheugen' het geluid wordt versterkt dat elke letter maakt. Dit kan helpen om lettervormen die vaak met elkaar worden verward beter aan te leren. Het is de bedoeling dat je kind twee vingers gebruikt als aanwijzer om letters in de lucht te schrijven en zegt welk geluid elke letter maakt. Moedig je kind aan zich de letter voor te stellen tijdens het schrijven of te doen alsof het in een bepaalde kleur schrijft.
Een manier om zowel te voelen en te horen hoe geluiden worden gesegmenteerd en vermengd om woorden te vormen is lettergrepen uittikken. Kies een woord met drie of meer lettergrepen en zeg het hardop. Vraag je kind om het ook hardop te zeggen en tik elke lettergreep uit. Laat je kind met een beetje extra kracht tikken op elke lettergreep die wordt benadrukt.
Maak een mentale foto. Het oefenen met visualiseren kan helpen bij het onthouden van nieuwe woorden, lezen en spellen. Geef je kind de opdracht om een woord op een kaart goed te bekijken, er ‘een foto van te maken’ en het in gedachten te houden. Neem dan de kaart weg. Vraag: “Welke letters zie je in je hoofd? Welke letters zijn eerste, tweede en laatste? Welke klinker(s) zitten er in het woord?”
Als je kind moeite heeft met begrijpend lezen kunnen verhaalstokken helpen om de elementen van een verhaal te visualiseren. Gebruik stokjes met verschillende kleuren om elk element weer te geven. Gele stokjes kunnen de vraag stellen: "Wie zijn de personages?" terwijl blauwe stokjes vragen: "Wat is de instelling?" Geef je kind tijdens het samen lezen een stokje en vraag de vraag erop te beantwoorden of vraag om de elementen van een gedrukt verhaal te benadrukken met de juiste kleuren.
Lees het, bouw het, schrijf het. Deze techniek kun je gebruiken om woorden aan meerdere kinderen tegelijk te leren. Ieder kind krijgt een stuk papier met drie vakken, waar 'Lezen', 'Bouwen' en 'Schrijven' op staat. Ook krijgt ieder kind kaarten met woorden, magnetische letters of tegels en een marker. Laat de kinderen eerst samen met jou het woord lezen dat in het vak ‘Lees’ staat. Laat ze vervolgens met behulp van hun magnetische letters het woord bouwen dat in het vak ‘Bouwen’ staat en laat ze tenslotte oefenen met het schrijven van het woord dat in het vak 'Schrijven' staat.
Wat kun je beter niet doen?
De sleutel tot succes van jouw kind ligt in het begrijpen van zijn of haar sterke en zwakke punten. Leg de nadruk niet te veel op dyslexie als stoornis, maar leg uit dat je kind een brein heeft dat bepaalde uitdagingen en specifieke vaardigheden met zich meebrengt. Samen met je kind kun je gaan ontdekken wat deze superpowers zijn en hoe je kind deze in het dagelijks leven kan ontwikkelen en gebruiken.