Door het coronavirus hebben kinderen plotseling te maken met onvoorspelbaarheid, onduidelijkheid en onzekerheid. Wat gaat er de komende tijd gebeuren? Niet naar school gaan, minder contact met vriendjes en in veel gevallen zijn alle andere gezinsleden ook meer thuis dan anders. Ook kinderen vragen zich af hoe lang dit nog gaat duren en wanneer zij de normale dingen weer kunnen doen. Dit kan bij kinderen zorgen voor extra spanning, angst en overvolle hoofden. Het roept veel vragen bij hen op.
Emotie
En kinderen horen niet alleen van alles, maar zij voelen ook onze zorgen, spanning en angsten. Kinderen zijn net zo bang als wij ook kunnen zijn. Kinderen kunnen dit alleen niet altijd goed verwoorden. Bij kinderen kan dit zich uiten in boze buien, opstandiger en uitdagend gedrag, woedeaanvallen, in (extreme) angsten, moeilijker slapen of juist stil en teruggetrokken zijn. Maar of het nu via angst, boosheid, verdriet of weerstand zichtbaar wordt: de emotie moet er uit.
Structuur
Veel ouders hebben de neiging om schema’s over te nemen van school, en dit (met een kleine aanpassing) thuis door te voeren. Ouders proberen zo wat structuur in de dagen aan te brengen, met de goede bedoeling en overtuiging dat dit duidelijkheid en rust geeft. En ze willen de schermtijd (computer) beperken en pas toestaan als alles klaar is.
Het plannen kan overzicht en structuur geven voor uzelf en voor kinderen in deze onvoorspelbare tijd, maar vergeet ook niet het belang van vrije momenten en spelen. Want juist nu is spelen, praten over en het verwerken van gevoelens heel belangrijk. Kinderen hebben in deze onzekere tijd extra behoefte aan veiligheid, het gevoel dat ze geliefd zijn en het idee dat het allemaal goed gaat komen. Voor kinderen is het juist nu ook belangrijk om kind te blijven, om te blijven spelen. Dit betekent dat het perfecte rooster soms best even losgelaten mag worden. Laat het kind vrij spelen.
Vrij spelen
Spelen zorgt voor de ontwikkeling van verschillende vaardigheden, zowel op cognitief gebied (denk aan: bouwen, constructies maken, ruimtelijk inzicht), als op lichamelijk gebied (denk aan bijvoorbeeld ontwikkelen van de grove en fijne motoriek), als op sociaal-emotioneel gebied (samen spelen, omgaan met winnen en verliezen). Spel is realiteit en tegelijkertijd ook fantasie. Vrij spel draagt bij aan het sociaal en emotionele welzijn van kinderen. Middels spel kan het kind tot oplossingen komen. Het kan zorgen, stress en angsten beheersen. Spel biedt de mogelijkheid om ervaringen te verwerken door met situaties te experimenten en deze te leren beheersen. Spel is denken, praten, voelen en handelen. Spel is in deze visie een afspiegeling van de realiteit en bezit de mogelijkheid om moeilijkheden in de realiteit door middel van spel aan te pakken. Met andere woorden: kinderen kunnen de realiteit verwerken door erover te spelen. In het spel is het kind de baas over zijn wereld. In het spel kan het kind bepalen, doen wat hij/zij wil, kiezen wie hij wil zijn (de ridder, of de prinses of politie). Spelen versterkt de zelfpresentatie van het kind. Het kind ontwikkelt zelfverzekerdheid en creativiteit.
Vrij spelen gebeurt wanneer er bij het spelen geen spelregels en richtlijnen zijn, maar een kind zijn eigen gang kan gaan en zijn verbeelding kan gebruiken. Laat een kind een hut bouwen, een fantasiespel of rollenspel spelen. Laat het kind koekjes bakken en kliederen met verf. Ga samen experimenteren of zoek virtuele rondleidingen van musea of dierentuinen. Ga lekker onder de dekens knuffelen of doe helemaal niets. Ook ‘niets doen’ heeft namelijk een functie, zoals bijvoorbeeld het ontwikkelen van creativiteit. Probeer daarom de dag niet te vol te plannen met activiteiten om het kind te vermaken.
Ruimte en tijd
Spelen en ook vervelen zijn belangrijk voor de ontwikkeling van het kind, maar ook voor de ontspanning en de ontlading in deze moeilijke, onzekere periode. Geef je kind daarom volop de ruimte en de tijd voor vrij spel. Maak je geen zorgen over achterstand op school. Alle kinderen zitten in hetzelfde schuitje en ze zullen het allemaal redden. Belangrijk is niet te denken in schema’s en de dag van je kind niet te veel te structureren. Kinderen ontwikkelen zich op een heel natuurlijke wijze door te spelen en zij werken aan hun welzijn door te blijven spelen. En spel zal hen helpen om deze periode goed door te komen en om te blijven groeien.
Veel speelplezier!
Marrit Suvé – Kalisvaart (Speltherapeut)
