Halverwege vorig schooljaar wordt voor een groepje van vier leerlingen remediale begeleiding gericht op (ernstige) rekenproblemen aangevraagd. Nadat in de klas al op verschillende manieren is geprobeerd om de rekenontwikkeling van deze kinderen te stimuleren, zocht school hulp. Er bleek sprake van een stagnerende ontwikkeling. De leerlingen hadden een forse achterstand op het gebied van rekenen en er waren vermoedens van dyscalculie.
Voormeting
Om meer inzicht te krijgen in de rekenvaardigheden van deze vier leerlingen is een voormeting afgenomen om de beginsituatie te bepalen. Bij deze voormeting kijken we naar het automatiseren van de plus-, min-, keer- en deelsommen, begripsvorming (telvaardigheden, getalinzicht, getalbegrip), taakaanpak bij rekenen en strategieontwikkeling. Uit de voormeting blijkt dat het geautomatiseerd rekenen bij deze leerlingen zeer moeizaam verloopt. Zij zitten halverwege groep 5, maar hebben het niveau van eind groep 3/begin groep 4 wat betreft automatiseren. Verder blijkt dat de begripsvorming voldoende is ontwikkeld, zodat direct kan worden gestart met strategieontwikkeling. Het is belangrijk dat leerlingen inzien waarom het nuttig is om bepaalde methoden te gebruiken.
Tijdens de instructie wordt hier de focus op gelegd. Uitgelegd wordt wat we doen en waarom we dat op die manier doen. Eén van de leerlingen laat in eerste instantie vermijdingsgedrag zien. Het (bewegend) spelenderwijs leren (overgooien met de bal, op elke trap een tafelsom, het gebruik van dobbelstenen) blijkt voor hem effectief, evenals variatie in korte opdrachten. De overige leerlingen zijn hier ook enthousiast over. Drie van de vier leerlingen zijn flink vooruitgegaan wat betreft het automatiseren. Ze hebben baat bij de instructie en inoefening. Ook het feit dat er thuis vier à vijf keer per week structureel ongeveer vijftien minuten per keer wordt geoefend, draagt bij aan de vooruitgang. De leerlingen merken dat ze de aangeleerde strategieën onder controle krijgen en bij verschillende sommen kunnen toepassen. Dit zorgt voor succeservaringen en maakt ze enthousiast! Deze leerlingen hebben een inhaalslag gemaakt en sluiten weer voldoende aan bij het niveau van leeftijdgenoten.
Dyscalculie
De leerling die onvoldoende vooruitgang heeft laten zien, wordt voor een nieuwe groepsbegeleiding aangemeld. Ook hier zien we een minimale vooruitgang. Daarnaast worden nog meer kenmerken van dyscalculie gezien, zoals getallen verkeerd lezen en schrijven, moeizaam automatiseren en op de vingers rekenen. Door het begeleidingstraject kan de hardnekkigheid van de rekenproblemen bij deze leerling worden aangetoond. Dit is nodig om tot een onderzoek naar dyscalculie te komen. Uiteindelijk is dyscalculie gediagnosticeerd. Hierdoor komt de leerling in aanmerking voor compenserende maatregelen op school, zoals het gebruik van hulpmiddelen (o.a. tafelkaart, strategieboekje) en extra tijd bij toetsen. Later vertellen zijn ouders dat het voor hem een opluchting is als hij hoort dat hij dyscalculie heeft. Het zorgt voor erkenning en biedt een verklaring voor het feit dat hij zoveel moeite heeft met rekenen.
Indien een school leerlingen heeft die vastlopen op het gebied van rekenen, kan de groepsbegeleiding van Opdidakt uitkomst bieden. Het programma wordt afgestemd op de hulpvraag. Samen met school bekijken we waar de behoeften liggen. Is extra instructie- en oefentijd nodig of is er behoefte aan uitgebreide inoefening? Dient er aandacht besteed te worden aan strategieontwikkeling of moeten bepaalde deelvaardigheden, zoals het automatiseren, expliciet worden geoefend? Indien gewenst kan de groepsbegeleiding worden aangevuld met een hardnekkigheidtraject. Voor het stellen van de diagnose dyscalculie is het immers noodzakelijk om aan het criterium van hardnekkigheid te voldoen. Wilt u meer informatie over de groepsbegeleiding rekenen op uw school? Neem dan contact op met een vestiging bij u in de buurt.
Ynske van Esch (Orthopedagoog)
